Kerst 2024: Kerst is een mysterie

Afgelopen week bij de Jumbo sprak ik één vrouw, die zei:
Kerst is voor mij het geboortefeest van Jezus.
En Kerst, daar horen voor mij ook cadeautjes bij!

Eigenlijk is het best grappig dat we cadeautjes inpakken voordat we ze aan iemand geven.
We zouden ze ook gewoon zo kunnen geven. Alsjeblieft!
Maar dat je nog niet kan zien wat erin zit, dat maakt het extra spannend!
Als je zo’n cadeau ziet, dan ben je meteen benieuwd wat erín zit!
Wat erin zit, dat is nu nog een beetje een mysterie.

Vandaag is het Kerst.
En met kerst hebben we het ook over een cadeau.
Niet de cadeautjes onder de kerstboom, of voor sinterklaas,
of voor je verjaardag,
Maar met kerst gaat het over een cadeau dat God aan ons geeft.
Een onbeschrijfelijk groot cadeau!
En daar ga ik het met jullie over hebben.

We hebben met elkaar het filmpje gekeken,
En het er met elkaar over gehad:
Wat betekent kerst voor jou?

Je hebt vast wel gemerkt dat mensen hele verschillende antwoorden geven.
Iemand zei: kerst, dat is voor mij dat ik het vier met mensen om me heen.
Kerst is voor mij lichtjes, kerstbomen en gezelligheid.
Kerst, dat is een tijd waarin ik terugdenk aan mensen die er niet meer zijn.
Of waarin ik denk aan alles wat er speelt in de wereld om me heen.
Kerst is lekker eten!

De geboorte van een kind, zei iemand anders!
Zij moest denken aan haar dochter, die binnenkort een kindje verwacht.

Ik sprak ook iemand, die zei:
Kerst is een feest, maar niet om de bomen en de lichtjes.
Misschien ben ik daar wel veel teveel mee bezig, zei ze.
Kerst gaat allereerst over de geboorte van Jezus.

Dat noemde ze in het filmpje, en ook hier in de kerk werd het genoemd:
Wat betekent Kerst voor jou?
Iets heel kleins, wat tegelijk heel groot is.
De geboorte van een kind: Jezus.

De geboorte van Jezus is een cadeau.
Maar net als met dit cadeau, dat ingepakt zit,
is het ook een beetje een geheim. Een mysterie.

Ik wil met jullie kijken naar een schilderij.
Het is een heel oud schilderij, uit het jaar 1490,
geschilderd door de schilder Geertgen tot Sint Jans.
Hij was een soort monnik, die niet in een klooster,
maar gewoon tussen de mensen leefde.
Een ‘lekenbroeder’, heette dat.

Het schilderij gaat over Kerst, over de geboorte van Jezus.
Met dit schilderij wilde de schilder iets vertellen.

Als je naar het schilderij kijkt, dan zie je dat het donker is.
Maar er zijn drie bronnen van licht:
Het vuurtje van de herders, linksboven…
En boven hen, in de lucht, een engel…

Maar er is nog een lichtpunt op het schilderij,
Waarbij het licht van de herders en zelfs het licht van de engel in het niet valt.
Dat kan je wel zien.
Dat is het licht van de pasgeboren Jezus in de kribbe.

Een licht dat weerkaatst op de personen en de engelen eromheen.
Nog het meest op het gezicht van Maria, die erboven staat.

De schilder wil daar iets mee zeggen.
Hij heeft geprobeerd om het mysterie, het geheim van Kerst te verbeelden.
Ieder pasgeboren kind is bijzonder. Een klein wónder!
Maar er is iets met dit kind, Jezus, wat hem nóg bijzonderder maakt.
Jezus is Immanuël, ‘God met ons’ betekent dat.
In dit kind komt God dichtbij.

Dat diepe geheim heeft de schilder willen overbrengen.
Zodat het ons raakt, en we naast Maria, Jozef,
De herders en de engelen in verwondering neerknielen voor het kind,
dat hier in de kribbe ligt.

In dit kind komt God naar ons toe!
Komt God naar deze wereld.
Wat betekent dat eigenlijk?

Het is moeilijk te bevatten.
Daarom gebruikt Johannes in de Bijbeltekst die we hebben gelezen ook zulke moeilijke woorden.
Dat doet hij omdat het bijna niet te omschrijven is wat er hier gebeurt.
Een mysterie!

“In het begin was het woord. Het woord was bij God, en het woord wás God.”
De bedoeling van Johannes is dat wij deze tekst lezen,
alsof overal waar ‘Woord’ staat, ‘Jezus’ staat.
Dan wordt het een hele andere tekst, als je dat doet.
In het begin was Jezus bij God.

Jezus was bij God, en Jezus wás God.
Johannes verwijst naar het Scheppingsverhaal.
In het begin schiep God de hemel en de aarde.
De aarde was woest en ledig, en de Geest van God zweefde over het water.
En God sprák: “laat er licht zijn.” En het wás licht!

Door het Woord, door te spreken, schiep God de hemel en de aarde.
En maakte God licht in de duisternis.

Johannes zegt dat niet voor niets: het woord, Jezus, was bij God.
Jezus was er al vóór hij werd geboren.
Hij was in de hemel bij God.
Hij wás God.

Dat het een mysterie is, klinkt door in de woorden van Johannes.
Want het is moeilijk te bevatten: Jezus was bij God, en Jezus wás God.
Dat is ook zo’n mysterie, iets waar je moeilijk de vinger op kunt leggen:
De drie-eenheid, noemen we dat.
God, de Vader, Jezus, zijn Zoon, en de heilige Geest.
Samen zijn zij één.
Eén God, met drie manieren waarop je Hem kan kennen.
Als de Vader, de Zoon en de heilige Geest.
De Vader is God. Jezus is God. En de heilige Geest is God.

En dan schrijft Johannes, in dezelfde verwondering als de schilder heeft proberen vast te leggen in het schilderij:
“Het woord is mens geworden, en heeft onder ons gewoond!
Vol van genade en waarheid!”
Dat is wat we met Kerst vieren.
Wat de geboorte van Jezus betekent:
met Kerst vieren we dat Gods zoon, voor ons, naar deze wereld is gekomen.

In Jezus is God naar ons toe gekomen!
En is Hij mens geworden.
Een mens van vlees en bloed.
Je kon hem aanraken, vasthouden.
Daar kan je bijna met je gedachten niet bij.

Door Jezus wordt God één van ons.
De grote, heilige God, die de hemel en de aarde gemaakt heeft, komt in ons leven.
En daarmee laat Hij zijn liefde aan ons zien!
Op zo’n diepe manier, dat je er stil van wordt.
In de Bijbel wordt dan gezegd:
Jezus liet de hemel achter zich!
Om mens te worden. Om bij ons te zijn.
Hij nam de gestalte aan van een dienstknecht.

Ik ben nu een boek aan het lezen over de middeleeuwen:
In die tijd, en ook in de tijd van Jezus,
was een dienstknecht iemand op wie je neerkeek.
Die was je aandacht niet waard.
Jezus werd een dienstknecht.
Hij liet voor ons de hemel achter zich,
En werd als de minste van de mensen.

Dat zie je in het Kerstverhaal.
Eigenlijk stelt het Kerstverhaal níks voor!
Is het helemaal niet zo bijzonder,
die omstandigheden waarin Jezus werd geboren.

Jezus wordt geboren als de zoon van Jozef en Maria.
Mensen die in die tijd niks betekenden!
Ze hadden zelfs geen bed om Jezus in te leggen,
alleen een voerbak voor dieren.

En dat maakt het júist zo bijzonder.
Dat God, in zulke gewone, eenvoudige omstandigheden,
naar Jozef en Maria toe komt, naar óns toe komt.
God met ons!
Dát is de naam van het kind dat daar in de voerbak ligt.

Kerst en Pasen zijn de twee belangrijkste feesten van het christelijk geloof.
Met Pasen vieren we dat Jezus voor ons aan het kruis ging, en opstond uit de dood.
Dan vieren we dat God ons naar Hem toe brengt.
Dat Hij ons verhoogt.
Maar dat kan alleen maar door Kerst.
Doordat God eerst naar óns toe gekomen is.
Dat is het grote geheim dat we vieren met Kerst.

Dat kind, in de kribbe, op het schilderij, dat straalt.
Een licht, groter dan het licht van het vuur van de herders, of het licht van de engel.
“Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen.”

En dan schrijft Johannes:
“Niemand heeft ooit God gezien.
Maar de enige Zoon, die zelf God is,
die aan het hart van de Vader rust,
heeft hem doen kennen.”

Dat is nog zo’n mysterieus vers, dat iets van mysterie, verwondering ademt.
Wat bedoelt Johannes daarmee?

Ook dat gaat over het licht, dat van het kind afstraalt,
op Maria, en Jozef.

Ik weet niet of je wel eens een kindje in de wieg hebt zien liggen.
Dat geeft geen licht!
Maar het is wel iets waar je je enorm over kan verwonderen.

Zo is het ook met Jezus.
Daar in de voerbak gaf hij ook geen licht. Niet létterlijk.
En toch heeft de schilder hem wel zo afgebeeld.
Want dit kind, Jezus, rust aan het hart van de Vader.
Daarmee wordt God bedoeld.
Wat een mooi beeld is dat! Jezus kent God, door en door.
En door naar Jezus te kijken, en naar Hem te luisteren,
Leren wij God kennen.
De Joden hadden al wel een boek waarin verteld werd over God,
En over zijn wet.
Maar in Jezus komen de goedheid en de waarheid van God dichtbij.
Wat wij weten over God,
weten we niet alleen omdat we een boek hebben waarin over Hem verteld wordt,
Maar omdat God in Jezus zelf naar ons toe is gekomen!

En het eerste waaraan je aan dit kind iets van God kan zien,
Is dát hij geboren is.
Dat wij God zo aan het hart gaan,
Dat Hij, in Jezus, de hemel achter zich wilde laten,
En mens wilde worden.
Daar zie je de ontzettend diepe liefde in die God voor ons heeft.

Daarom is Kerst is niet zomaar een verhaal, van 2.000 jaar geleden.
Kerst gaat over jou.
Jezus komt naar deze wereld voor jou.
Dat is Gods kerstcadeau voor jou!

De geboorte van Jezus is een geheim, een mysterie,
Maar het is vooral een teken van Gods liefde voor jou en mij.
Iets dat ons in het licht mag zetten.
waar we stil van mogen worden,
Waar we blij van mogen worden.

Amen.