Instant Gratification

Ooit, heel, hééél lang geleden, was ik een student. Dan moest ik een verslag schrijven, en dan zat ik achter mijn computer. En dan… gebeurde er weinig. Er kwam niks uit mijn vingers. Dan voelde het zó makkelijk om eventjes naar Facebook te gaan, of naar een interessante Wikipedia-pagina. Om eventjes Patience of Spider te gaan spelen. En voor je het wist, was er weer een uur voorbij. ‘SOGgen’ noemden mijn medestudenten dat: ‘studieontwijkend gedrag’.
Nu ik niet meer studeer, maar werk, ben ik regelmatig aan het ‘WOGgen’. Zeker nu, in coronatijd. Als ik een preek moet schrijven, kan ik uren achter mijn computer zitten, terwijl er weinig uit mijn vingers komt. Pas als de druk wat hoger is, en het echt af moet, komt het schrijven op gang.
Pas keek ik tijdens het WOGgen naar een boeiende TED-talk, over uitstelgedrag. Als je niet weet wat een TED-talk is, moet je het maar eens opzoeken. De spreker vertelde dat wij allemaal een planner in ons hoofd hebben die aan het roer staat. Maar dat er in ons hoofd ook een ‘Instant Gratification Monkey’ is. Een vrolijk aapje dat in je hoofd rondspringt en zegt: kijk eens, wat een mooie lucht! Of: zou er nog iets nieuws gebeuren op Facebook? Je kunt ook wel even een potje Spider spelen! Dat aapje heeft de neiging om het roer over te nemen, en wil het niet meer uit handen geven. Álle mensen hebben daar last van. Het enige dat helpt om het aapje weg te sturen, is het ‘Paniekmonster’. Help, mijn deadline komt eraan, en ik heb nog niets af!
Ik merk aan mezelf dat ik in coronatijd nog meer last heb van dat aapje dan normaal. Ook dat zullen veel mensen wel herkennen. Er komt minder uit je handen. Je werk is minder gestructureerd. Er zit minder druk achter. Daarom vond ik die TED-talk erg boeiend. Het helpt al, zei de spreker, om te weten dat dat aapje er is. En om voor jezelf van tevoren doelen te stellen die je wilt bereiken. Al kun je niet voorkomen dat dat aapje soms toch het roer overneemt.
Ik moet bij ‘instant gratification’ ook denken aan het woord ‘grace’: genade. Een heel mooi woord uit de christelijke traditie. Genade is eigenlijk een ander woord voor mildheid. God, die ons niet beoordeelt op wat we kunnen, of voor elkaar krijgen. Die ons leven niet langs een hoge lat legt waar we aan moeten voldoen. Maar die zegt: ik hou van jou. Ik geef om jou. Ook als je het niet voor elkaar krijgt.
Juist in deze tijd, maar eigenlijk altijd, gun ik jou en mij iets van die genade, van die mildheid. Dat je mag accepteren: ik ben niet perfect. Ik ben niet altijd effectief of goed bezig. Maar ik ben wel geliefd. Misschien helpt het nog beter dan een paniekmonster, om jezelf wat ruimte te geven. Mild te zijn. Ook als het in deze tijd soms even niet lukt, niet wil.

Ds. Jake Schimmel

Deze column is verschenen in de Eemsbode op 3 maart 2021